مرجع: Edutopia
نویسنده: Youki Terada
تاریخ انتشار: ۷ اسفند ۱۴۰۳
نتیجه‌ی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که با وجود این‌که مشق شب ممکن است یک ابزار مفید برای یادگیری باشد، اما اگر مقدار آن زیاد و با سن و مقطع تحصیلی نامتناسب باشد، می‌تواند باعث افت تحصیلی دانش‌آموزان شود و در انجام دیگر فعالیت‌های مفید برای رشد و پرورش آن‌ها اختلال ایجاد کند.
باور عمومی این است که مشق شب برای بچه مدرسه‌ای‌ها از نان شب واجب‌تر است اگرنه آموزه‌های مدرسه از یاد بچه‌ها می‌رود و چیزی یاد نمی‌گیرند. در مقابل گروهی دیگر با این باور رایج مخالف‌اند و ادعا می‌کنند که مشق شب بیش از آن‌که مفید باشد ضرر دارد، به‌ویژه برای دانش‌آموزان دبستانی.
هَریس کوپِر (Harris Cooper)، استاد دانشکده‌ی روان‌شناسی و علوم اعصاب دانشگاه دوک که سلسله پژوهش‌هایی درباره‌ی تأثیر تکالیف خانه بر میزان موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان انجام داده است، می‌گوید: «تکالیف خانه برای دانش‌آموزان دبیرستانی دستاوردهایی قابل توجه دارد، اما فایده‌ی آن در مقاطع پایین‌تر کمتر می‌شود و در مقطع دبستان اثر مثبت آن بسیار کم است. این را هم باید در نظر داشت که هرچند تعیین مشق و تکلیف برای انجام در خانه ممکن است روی دست‌آوردهای علمی بچه‌ها اثر بگذارد، اما در عین حال بخش مهمی از فرصت‌های فردی و خانوادگی را اشغال می‌کند.»
نتایج پژوهش دیگری در دانشگاه اُویِدُس در اسپانیا که سال ۲۰۱۴ در نشریه‌ی تخصصی روان‌شناسی آموزشی انتشار یافت نشان می‌دهد که دانش‌آموزان مقطع راهنمایی که بیش از ۹۰ تا ۱۰۰ دقیقه در روز برای انجام تکالیف صرف می‌کردند، در درس‌های علوم و ریاضی نمرات «پایین‌تری» گرفتند. این پژوهش نتیجه گرفته است که دادن تکلیف زیاد به دانش‌آموزان سبب خستگی، اضطراب و بی‌علاقگی‌شان به موضوعات درسی می‌شود.
آقای کوپر در اکثر پژوهش‌ها و کتابی به نام «جدال با مشق شب» تأکید می‌کند که منظور او حذف کامل تکالیف خانه نیست، بلکه معلمان مقطع دبیرستان و تا حدودی راهنمایی باید به جای تعیین حجم انبوه تکالیف، تکالیفی هدفمند و مرتبط با اهداف آموزشی طراحی کنند به نحوی که مهارت‌های فکرورزی و تجزیه و تحلیل دانش‌آموزان پرورش دهد و انجام‌شان به تفکر تحلیلی و عمیق درباره‌ی موضوعات درسی نیاز داشته باشد.
ارتباط مشق شب با پدرها و مادرها
پژوهشی که سال ۲۰۰۴ در دانشگاه هاروارد انجام شد از اهمیت رویکرد والدین به مشق شب فرزاندان‌شان حکایت دارد. در گزارشی که در وب‌سایت این دانشگاه انتشار یافته، آمده است: «تکلیف مفید و هدفمند نه‌تنها یادگیری دانش‌آموزان را تقویت می‌کند که راهی برای برقراری ارتباط میان مدرسه و والدین دانش‌آموزان است. پدرها و مادرها با مرور تکالیفی که به فرزندان‌شان محول شده می‌فهمند فرزندشان در مدرسه روی چه موضوعی کار می‌کند، علاوه بر این، آن‌ها موضوعی برای گفت‌وگو درباره‌ی مدرسه و فعالیت‌های آموزشی با فرزندشان دارند.»
اما این چراغ سبزی به والدین برای دخالت در انجام تکالیف بچه‌ها یا کنترل آن‌ها نیست، زیرا پژوهش‌های آقای کوپر و همکارانش حکایت از کاهش قابل توجه نمرات دانش‌آموزانی دارد که والدین آن‌ها با دخالت در نحوه‌ی انجام تکالیف یا کنترل‌شان حیطه‌ی اختیار و استقلال بچه‌ها را محدود کردند و ناخواسته به آن‌ها ضربه زدند.
براساس پژوهشی که سازمان همکاری اقتصاد و توسعه (OECD) در سال ۲۰۱۴ درباره‌ی بازدهی آموزشی نوجوانان ۱۵ ساله در کشورهای مختلف جهان انجام داد، متوسط جهانی صرف وقت برای انجام تکالیف هفته‌ای پنج ساعت است. دانش‌آموزان کشورهایی چون فنلاند و سنگاپور که بطور متوسط هفته‌ای دو تا سه ساعت برای انجام تکالیف‌شان وقت می‌گذارند، در صدر جدول رتبه‌بندی بازدهی آموزشی هستند.
فارغ از این‌که موافق مشق شب هستیم یا مخالف آن، باید این را به یاد داشته باشیم که پژوهش‌ها تصویر جامعی ارائه می‌کنند از آن‌چه مفید و اثربخش است و آن‌چه کم‌اثر یا بی‌اثر. سؤالی که در مقام یک معلم یا والد آگاه باید از خودمان بپرسیم این نیست که مشق شب مفید است یا نه، سؤال مهم این است که چطور می‌شود مشق شب را به فعالیتی برانگیزاننده و مرتبط با علاقه و نیاز دانش‌آموزان تبدیل کرد؟