مرجع: The Guardian
نویسندگان: Miranda McKearney و Sarah Mears
تاریخ انتشار: ۱۶ تیر ۱۳۹۶
مدت مطالعه: حدود ۵ دقیقه
«خواندن رمان و داستان یک روش فوق‌العاده برای پرورش و تمرین مهارت همدلی در کودکان و نوجوانان است و مثل یک دوره‌ی آموزشی عمل می‌کند. خواندن داستان‌ها به بچه‌ها کمک می‌کند بفهمند دیگران چه‌طور فکر و احساس می‌کنند.»
این نتیجه‌ی مطالعه‌ای است که خانم ماریا نیکولاجِوا (Maria Nikolajeva) استاد آموزش در دانشگاه کمبریج و گروهی از همکارانش با عنوان «سواد عاطفی از طریق قصه» انجام داده‌اند. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت فایده‌ی خواندن کتاب‌های داستانی و قصه‌ها فراتر از بهبود نمره‌ی ادبیات بچه‌ها است؛ به آن‌ها کمک می‌کند بهتر با احساسات خود و دیگران کنار بیایند.
گزارشی که در شبکه‌ی معلمان وب‌سایت گاردین منتشر شده است تأکید می‌کند که علم عصب‌شناسی هم این یافته‌ی دخانم نیکولاجوا و همکارانش را تأیید می‌کند. محققان دانشگاه اِموری در ایالات آتلانتای آمریکا می‌گویند که قصه‌ها با زیرکی مغز ما را به سوی مشارکت در داستان سوق می‌دهند و باعث می‌شوند مغز ما فکر کند که بخشی از داستان است. همدلی و همراهی ما با شخصیت‌های داستانی پیامِ حساس بودن نسبت به انسان‌های دنیای واقعی را به مغز مخابره می‌کند. علاوه بر این، بر اساس مطالعات انجام شده در دانشگاه کارنِگی مِلون، وقتی فرد در یک داستان غرق می‌شود مغز او در سطح عصب‌شناختی با شخصیت‌های داستان زندگی می‌کند.
گزارش گاردین نوید می‌دهد که مفهوم و مهارت همدلی که حدود یک قرن لابه‌لای متون روان‌شناسی به فراموشی سپرده شده بود، به تازگی توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده و به عنوان یکی از مؤلفه‌های اساسی در مقابله با چالش‌های جهانی مطرح شده است. خواندن داستان‌ها به بچه‌ها کمک می‌کند «تفاوت‌ها» را درک کنند، خود را جای شخصیت‌های داستان بگذارند و احساسات و تجربه‌های او را بفهمند و دایره‌ی واژگان خود برای شناسایی و بیان احساسات و عواطف‌شان را گسترش دهند.
انتخاب کتاب‌های مناسب
اولین قدم در استفاده از قصه‌ها برای پرورش همدلی یافتن یک قصه‌ی مناسب است؛ یک داستان ساده و روان با شخصیت‌هایی باورپذیر، داستان‌هایی که به بچه‌ها امکان دهد درباره‌ی اتفاق‌های روزمره و آشنا کنکاش کنند و بفهمند هم‌سالان‌شان چه مسائلی را تجربه می‌کنند. مثلاً خواندن قصه‌ی کودکی که والدینش از هم جدا شده‌اند، یا داستانی درباره‌ی بچه‌هایی که در نوان‌خانه زندگی می‌کنند به خواننده کمک می‌کنند که احساس این کودکان را درک کند و بفهمد این کودکان چه مسائلی را از سر می‌گذرانند.
البته فرآیند ارتقای مهارت همدلی صرفاً با خواندن داستان‌ها به سرانجام نمی‌رسد؛ بچه‌ها باید عمیقاً با شخصیت‌های داستان درگیر شوند تا به درک دقیقی از احساس و وضعیت آن‌ها برسند. خوب است معلم‌ها بر اساس داستان‌هایی که به دانش‌آموزان معرفی می‌کنند جلسات پرسش و پاسخ راه بیندازند تا بچه‌ها فرصت کنند واژه‌هایی را که حین خواندن کتاب فراگرفته‌اند به کار ببرند و احساسات خود را بروز دهند و مستقیم و بی‌پرده از همدلی با دیگران بگویند و بشنوند.