روش‌هایی خلاق برای برقراری آرامش در کلاس

مرجع: Edutopia

تاریخ انتشار: ۱۹ بهمن ۱۳۹۴

مدت مطالعه: ۵ دقیقه

بالاخره یک روز جلوی ۳۶ شاگرد دبیرستانی شلوغ و پر سر و صدا از پا در آمدم و مثل بازیگر غم‌زده‌ی یک نمایش درام روی زانوهایم افتادم. ناگهان ۳۶ تماشاگرِ بهت‌زده، با دهان‌هایی باز، در سکوتی مرگ‌بار فرو رفتند. بلند شدم و دوباره روی پاهایم ایستادم، انگار که هیچ اتفاقی نیفتاده، و رو به کلاس که در سکوت محض فرو رفته بود گفتم «از توجه‌تون ممنونم. امروز می‌خواهیم درباره اشعار غنایی صحبت کنیم.» بعدترها دیگر به چنین روش رقت‌باری متوسل نشدم. دیدم اگر کلاسم از شلوغی منفجر هم شد، بهتر است بچه‌ها به پلیس زنگ بزنند تا اینکه ویدیوی به زانو افتادن معلم بیچاره‌شان را در شبکه‌های اجتماعی دست به دست کنند و انگشت‌نمای کل مدرسه شوم. 

این روایت تاد فینلی (Todd Finley)، استاد زبان انگلیسی دانشگاه کارولینای شرقی، از یکی از کلاس‌هایش است. او در مقاله‌ای در نشریه آموزشی ادوتوپیا از راهکارهای مدیریت یک کلاس شلوغ می‌گوید. بخشی از این روش‌ها را مطابق با پایه تحصیلی دانش‌آموزان در ادامه می‌خوانیم:

پیش‌دبستانی و اول دبستان

ابتکار و استفاده از قوه‌ی تخیل بهتر و سریع‌تر از هر چیز توجه کودکان را جلب می‌کند. مثلاً برای جلب حواس‌شان از اشیایی استفاده کنید که صدایی ویژه دارند مثل سوت و زنگوله یا هر وسیله جالب دیگری که در دسترس دارید. یکی از معلمان پیش‌دبستانی نشریه ادوتوپیا از شاگردانش می‌خواهد مثل سنجابی که فندق زیر لپ‌هایش قایم کرده، دهانشان را باد کنند و آن وقت سعی کنند حرف بزنند. حرف زدن با لُپ‌های برآمده مشکل است، بچه‌‌ها خنده‌شان می‌گیرد، حواس و توجه‌شان جلب می‌شود و کلاس کم کم آرام می‌شوند.

یکی دیگر از معلمان از یک اسپری خوش‌بو که روی آن برچسب «اسپری سکوت» چسبانده استفاده می‌کند، گاهی هم با محلول حباب، فضای شلوغ کلاس را پر از «حباب‌ سکوت» می‌کند تا بچه‌ها آرام شوند. 

دبستان و راهنمایی

وقتی با دانش‌آموزان راهنمایی سر و کار داشتم، برای جمع‌بندی هر فعالیت کلاسی، شروع بازی «بیست سکوت» را اعلام می‌کردم. اگر بچه‌ها ظرف بیست ثانیه پشت میز‌هایشان برمی‌گشتند و کاملاً آرام می‌شدند، یک امتیاز/نمره به کل کلاس می‌دادم. اگر بیست امتیاز می‌گرفتند آن وقت همه با هم بستنی می‌خوردیم. اولین بار نزدیک به یک ماه طول کشید تا به مرحله آخر برسند و بستنی نصیب‌شان شود.

یکی از بهترین راه‌های آرام کردن دانش‌آموزان راهنمایی این است که موقع ورودشان به کلاس نزدیک به در بایستید و با آن‌ها خوش و بش کنید. راب پلوین (Rob Plevin)، کارشناس پرورشی و رفتاری نوجوانان به نشریه ادوتوپیا می‌گوید: در این مواقع خوب است با برخوردی گرم و کلامی دوستانه، بدون سرزنش و سخت‌گیری، با نوجوانان خوش‌وبِش کنیم تا از همان ابتدا رفتارهایی سازنده در آن‌ها شکل بگیرد.  

دبیرستانی‌ها

گاهی اوقات آرام کردن نوجوانان پر انرژی توان و همت بیشتری می‌طلبد. راب جانسون (Rob Johnson)، کارشناس آموزش به نشریه ادوتوپیا می‌گوید: «یکی از راهکارها برای معلمان دبیرستانی نوشتن جملاتی روی تخته است. مثلاً نوشتن این‌که اگر می‌خواهید حین درس صحبت کنید، مجبور می‌شوم از زمان زنگ تفریح‌تان کم کنم. وقتی عنوان درس را روی تخته نوشتم، شما باید ساکت پشت میز‌هایتان نشسته باشید. هر کسی که هنوز مشغول صحبت باشد، باید تا پنج دقیقه بعد از پایان درس در کلاس بماند.» او ادامه می‌دهد: این راهکار همیشه کارساز است به این خاطر که پیشاپیش به دانش‌آموزان هشدار می‌دهد. 

یکی از معلمان ادوتوپیا کلاسش با دبیرستانی‌ها را با موسیقی کلاسیک شروع می‌کند. او معتقد است این کار با ایجاد فضایی جدی و حرفه‌ای در کلاس باعث می‌شود بچه‌‌ها به حفظ آرامش در طول درس پایبند بمانند.

پیشنهاد‌هایی برای اجرای راهکار‌ها

برای اجرای هر کدام از این راهکارها یا فعالیت‌ها ابتدا درباره‌شان برای بچه‌ها توضیح دهید و مطمئن شوید منظورتان را خوب فهمیده‌اند. بعد، کلاس‌ شلوغ‌تان را شبیه‌سازی کنید تا فرصت تمرین داشته باشند و حین تمرین‌ جز به اجرای کامل و دقیق روش رضایت ندهید. برایشان توضیح دهید انتظارتان از سکوت و آرامش کلاس در مواقع مختلف چیست؟ مثلاً سکوت کامل حین صحبت معلم و صحبت با صدای آرام وقت انجام فعالیت‌های گروهی.