قلمِ بی‌قرار؛ درکِ متن از دریچه‌ی سوادِ انتقادی
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بهجای واژهی ساده و آشنای «سواد» با ترکیبهای گوناگونی مانندِ سوادِ فرهنگی، سوادِ رسانهای و سوادِ انتقادی روبهرو شده باشید. فصلِ مشترکِ همهی این سوادها ارتباط با گونهای از متن و درکِ آن است. درکِ متن یکی از مهمترین و چالشبرانگیزترین مهارت‌های خواندن است که در همهی انواعِ سواد به کار میآید. به این معنا، نیاز به درکِ متن، به زمانِ سوادآموزی و فراگیریِ مهارتِ خواندن و نوشتن محدود نمیشود، بلکه فرآیندیست پیوسته و مادامالعمر. تواناییِ درکِ متنِ نوشتاری به ما کمک میکند متنهای نانوشته را هم درک کنیم و اینگونه اندیشیدن به تغییر برایمان ممکن می‌شود. اما مواجهه و تعاملِ ما با یک متن چه جلوههایی دارد؟ چگونه میتوانیم دریافتکنندهی مطلق و منفعلِ متن نباشیم؟ چگونه میتوانیم با خواندنِ یک متن به عمق و غنای آن بیفزاییم و صدای خود را در آن طنینانداز کنیم؟
ثبتناماین کارگاه درباره‌ی چیست؟
در این دوره، با معرفی و تحلیلِ چند فعالیت، درکِ متن را از جنبه‌های مختلف نگاه می‌کنیم و عناصری از درکِ متن را از دریچه‌ی برخی شناسه‌های سوادِ انتقادی بررسی می‌کنیم. این دوره برای آموزشگران و علاقه‌مندانی طراحی شده است که می‌خواهند خودشان و دانش‌آموزان‌شان خوانندگانی فعال باشند و با روش‌های تعاملی، درکِ متن را بر بسترِ سوادِ انتقادی توسعه دهند.
آشناییِ مقدماتی با مهارت‌های بلندخوانیِ تعاملی و تسهیلگری برای شرکت‌کنندگان این دوره مؤثر خواهد بود.
سرفصل‌های آموزشی
جلسه‌ی اول: سَرکِشیِ خط و بر هم زدنِ امرِ عادی
در این جلسه با نگاهی به درکِ متن از منظرِ خواندنِ تعاملی، به نمادین کردنِ متن با آشنایی‌زدایی از شکلِ ظاهریِ نوشتار می‌پردازیم و ارتباطِ درکِ متن را با بر هم زدنِ امرِ عادی از طریقِ تغییرِ شکلِ ظاهریِ نوشتار بررسی خواهیم کرد. این اهداف با با معرفی و تحلیلِ یک فعالیتِ گروهی محقق می‌شوند.
جلسه‌ی دوم: تکثیرِ واژه و گسترشِ چشم‌انداز
در جلسه‌ی دوم به بازشناسیِ دیداریِ واژه‌ها در درکِ خلاقانه‌ی متن می‌پردازیم و نقشِ آن را در گسترشِ چشم‌انداز بررسی می‌کنیم. این هدف نیز با معرفی و تحلیلِ یک فعالیتِ گروهیِ مکمل انجام می‌شود.
جلسه‌ی سوم: تولدِ صحنه و احیای امرِ غایب
در فعالیتِ جلسه‌ی سوم، درکِ نحوی و ارتباطِ معنایی را از دریچه‌ی صحنه‌های غایب می‌بینیم و با معرفیِ فعالیتی دیگر به ارتباطِ درکِ متن با صداهای غایب می‌پردازیم.
نحوه‌ی برگزاری
این دوره‌ی سه‌جلسه‌ای در قالبِ وبینار و با روشِ معرفیِ تحلیلیِ فعالیت برگزار می‌شود. هر جلسه، یک‌ونیم ساعت است و سرفصل‌ها از طریقِ معرفی، اجرا و تحلیلِ فعالیت‌ها ارائه می‌شوند. پس از هر جلسه کاربرگ‌هایی برای پیاده‌سازی و مستندسازیِ فعالیت‌ها به شرکت‌کنندگان داده می‌شود که با تکمیل و فرستادنِ آن، درباره‌ی فرصت‌ها، چالش‌ها و موانعِ اجراییِ فعالیت‌ها بازخورد می‌گیرند.
هر جلسه فعالیت‌ها و کاربرگ‌هایی در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد. تسهیلگران دوره این کاربرگ‌ها و نتیجه‌ی انجام فعالیت‌ها را بررسی می‌کنند و به شرکت‌کنندگان بازخورد می‌دهند.