مرجع: Edutopia
تاریخ انتشار: ۱۲ آذر ۱۳۹۴
مدت مطالعه: حدود ۹ دقیقه
ربکا آلبر (Rebecca Alber)، استاد دانشکده آموزش دانشگاه کالیفرنیا، در مقاله‌ای در وب‌سایت ادوتوپیا برای ایجاد یک محیط یادگیری امن، قابل اعتماد، شاد و پذیرا، بیست پیشنهاد کاربردی را فهرست کرده و در ابتدای مقاله اشاره کرده است که این پیشنهادها حاصل تجربه‌های شخصی‌اش به عنوان مدرس و همین‌طور مطالعه و بررسی کلاس‌های درس در مقاطع مختلف است.
۱- ایجاد احساس تعلق جمعی
احساس تعلق یک شبه حاصل نمی‌شود. در طول سال تحصیلی به‌طور مستمر از بازی‌ها و فعالیت‌هایی استفاده کنید که فرصت ابراز احساسات، و بیان افکار و ایده‌ها را برای دانش‌آموزان فراهم کند. مؤثرتر از هرچیز بازی‌های کوتاهِ گروهی است که فرصت تمرین مشارکت جمعی و ایجاد روابط دوستانه را فراهم می‌کنند. از این طریق بچه‌ها می‌توانند افکار و احساسات‌شان را با هم در میان بگذارند و برای انجام کارها همکاری و همفکری کنند. این کار نه‌تنها به رشد مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان کمک می‌کند که کلاس را به محیطی امن برای رشد و یادگیری بدل خواهد کرد.
۲- کارهای بچه‌ها روی دیوارهای کلاس
وقتی سفیدی دیوارهای کلاس با نقاشی‌ها، نوشته‌ها و دیگر پروژه‌های دانش‌آموزان پر می‌شود، یعنی فضای کلاس متعلق به آن‌ها است و آرامش و امنیت بیشتری به آن‌ها منتقل می‌شود. حتی اگر به پوسترها، نمودار‌ها، نقشه‌ها یا جدول‌های آموزشی نیاز دارید، از بچه‌ها بخواهید که آن‌ها را درست کنند؛ مثلاً به جای پوستر چاپی جدول مندلیف یا جدول ضرب، از بچه‌ها بخواهید جدول را روی مقوای بزرگی رسم و پوستری رنگارنگ برای کلاس آماده کنند.
۳- اسم‌گذاری ممنوع
این حق بچه‌هاست که از همان روز اول درباره‌ی رفتارهای ممنوعه بدانند؛ درست همان روز اول مدرسه وقتی قوانین و فرآیندهای کلاسی را شرح می‌دهید، درباره‌ی کارهایی که هرگز نباید در کلاس انجام شوند صحبت کنید. مهم‌ترین رفتار ممنوعه در کلاس‌های من بی‌برو برگرد «اسم‌گذاری» است. هیچ کس حق ندارد بچه‌های کلاس را به اسمی جز نام آن‌ها خطاب کند وگرنه سر و کارش با مدیر مدرسه است و نتیجه‌اش هم یک روز اخراج از کلاس. ما معلم‌ها باید با اسم‌گذاری که نوعی آزار کلامی است مقابله کنیم در غیر این‌صورت گروهی از دانش‌آموزان هرگز در کلاس احساس امنیت و آرامش نمی‌کنند.
۴- ندانستن را به رسمیت بشناسید
وقتی جواب سؤالی را نمی‌دانید یا از موضوعی اطلاع ندارید، بگویید من هم نمی‌دانم یا دقیقاً مطمئن نیستم. کسی هست که در این باره بداند یا بخواهد در این باره تحقیق کند و نتیجه را برای ما هم بگوید؟ وقتی مثل یک انسان معمولی و نه یک اَبَر انسانِ دانای کل رفتار کنید، بیشتر قابل اعتماد به نظر می‌رسید.
۵- همراه با بچه‌ها مطالعه کنید
طوری رفتار کنید که بچه‌ها ببینند شما هم در حال یادگیری هستید و برای فراگیری دانش تازه تلاش می‌کنید. اینکه ببینند شما گوشه‌ای نشسته‌اید و آن‌ها را مجبور کرده‌اید درس بخوانند یا امتحان بدهند، میان‌تان فاصله می‌اندازد و احساس نزدیکی را از میان می‌برد.
۶- آرام باشید و آرام بمانید
یک عصبانیت آنی، یک فریاد ناگهانی، یا یک لحظه برآشفتن و بروز خشم، اثری روی اعتماد و امنیت افراد می‌گذارد که برای بازسازی رابطه باید مدت‌ها وقت صرف کرد. وقتی عصبانی می‌شوید، از کلاس بیرون بروید، چند نفس عمیق بکشید و برگردید.
۷- هیچ فرصتی را برای مهربانی در کلاس از دست ندهید
۸- پشت میز ننشینید، در کلاس بگردید
سر زدن به بچه‌ها وقتی در حال حل تمرین یا بحث‌های گروهی هستند نه تنها امکان رصد کردن کار و پیشرفت بچه‌ها را فراهم می‌کند، بلکه باعث می‌شود از چالش‌ها و کمبودهای کلاس یا روابط منفی و درگیری‌های میان دانش‌آموزان مطلع شوید. افزون بر این، با شنیدن سؤال‌ها، ابهام‌ها یا ایده‌های دانش‌آموزان می‌توانید آن‌ها را با کل کلاس در میان بگذارید.
۹- اختلاف‌ها را زود حل کنید
اگر دانش‌آموزان با هم مشکل دارند و تعارضی رخ داده، وقت بگذارید، میانجی‌گری کنید، و از طریق گفت‌وگو اختلاف را حل و فصل کنید.
۱۰- همراه با آن‌ها بنویسید
وقتی از آن‌ها می‌خواهید درباره‌ی چیزی بنویسند، شما هم همراه شوید و نظر و دیدگاه‌تان را به‌صورت مکتوب در کلاس ارائه کنید. اجازه دهید بچه‌ها احساس کنند در هر مرحله از یادگیری همراه‌شان هستید و همچنان چیزهایی هست که می‌خواهید یاد بگیرید.
۱۱- از بیان ناتوانی نترسید
اگر از بچه‌ها می‌خواهید درباره‌ی وقت‌هایی که احساس ترس، تنهایی، گیجی یا ناتوانی بر آن‌ها غلبه کرده بنویسند یا حرف بزنند، خودتان هم باید از تجربه‌تان بگویید. این یک راه خوب برای اعتمادسازی است.
۱۲- به آنچه گفته‌اید وفادار باشید
هر تخلفی عواقبی دارد که دانش‌آموزان باید درباره‌ی آن بدانند. اجرای آنچه برای بی‌توجهی به قوانین کلاس در نظر گرفته شده، نه‌تنها جایگاه شما به عنوان معلمی پیگیر و ثابت‌قدم تثبیت می‌کند، بلکه این احساس را به دانش‌آموز می‌دهد که در فضایی قابل اعتماد و اتکا در حال تحصیل است.
۱۳- لبخند را فراموش نکنید
تصور کهنه‌ی «معلم پراُبهتِ جدی و اخمو» را از ذهن‌تان بیرون کنید و بگذارید بچه‌ها ردیف دندان‌های سفیدتان را درست و حسابی ببینند. هر چه بیشتر در کلاس بخندیم، لبخند و همراهی بیشتری دریافت خواهیم کرد.
۱۴- از هیچ فرصتی برای نشان دادن صبر و بردباری غافل نشوید
۱۵- بگذارید بچه‌ها «حل مشکل و مسأله» را تمرین کنند
خیلی بهتر است که ایده‌ها و راه حل‌ها برآمده از ذهن بچه‌ها باشد تا معلم. یعنی به جای فهرست کردن کارهایی که باید برای انجام تکالیف‌شان انجام دهند، از آن‌ها بپرسید: برای اینکه تکلیف را به موقع تحویل دهیم، بهتر است از کجا شروع کنیم و چه کارهایی انجام دهیم؟
۱۶- بخندید و شوخی کنید
آموزش و درس و مدرسه آن‌قدرها هم جدی نیست. مواقعی که فشار و تنش در کلاس زیاد است، مثل روزهای امتحان، بیش از هر موقع دیگری به طنز و شوخی و خنده نیاز داریم.
۱۷- به دانش‌آموزان حق انتخاب بدهید
وقتی می‌گوییم: «برای تکلیف امروز سه تا گزینه دارید که می‌توانید یکی را انتخاب کنید» بچه‌ها هیجان‌زده می‌شوند و اغلب تمایل‌شان به انجام کار خیلی بیشتر از وقتی است که می‌گوییم: «تکلیف کلاس این است که…». وقتی چند گزینه پیش روی‌شان می‌گذاریم، یعنی برای تصمیم‌گیری و حق انتخاب‌شان احترام قائل شده‌ایم.
۱۸- فضای کلاس را مثبت و پر انرژی نگه دارید
دانش‌آموزان به‌خوبی ناراحتی و اندوه شما را درک می‌کنند. همان‌طور که لذت و سرخوشی مُسری است، احساسات منفی هم میان آدم‌ها منتقل می‌شوند. اگر از تدریس خسته‌اید یا مشکل دیگری سبب بی‌انگیزگی‌تان شده، راهی برای برون‌رفت از آن بیابید، پیش از آنکه فرآیند کلاس تحت تأثیر احساسات ناخوشایند شما قرار بگیرد.
۱۹- کنار دانش‌آموزان بنشینید
نشستن پشت میز و نیمکت‌ها راحت نیست اما همین کار نه‌چندان آسان وقتی که آن‌ها در گروه‌هایشان مشغول کار هستند یا دارند مسأله‌ای را حل می‌کنند سبب می‌شود برای چند لحظه همانند آن‌ها و عضوی از گروه آن‌ها شویم. ممکن است یک سؤال استراتژیک بپرسیم، درباره‌ی پیشرفت کارشان سؤال کنیم، یا فقط شنونده و ناظر باشیم.
۲۰- معجزه‌ی هنر و موسیقی را جدی بگیرید
هنر و موسیقی را به هر نحوی که می‌توانید در فعالیت‌های روزمره‌ی کلاس‌تان جا بدهید.
اگر شما راهکار دیگری دارید یا به روش‌های دیگری سطح اعتماد و تعلق و امنیت را در کلاس‌تان ارتقا می‌دهید، آن را با ما به اشتراک بگذارید تا به این فهرست اضافه شود.