مرجع: در تهیه‌ی این مطلب از منابع متعددی استفاده شده، لینک منابع در انتهای مطلب آمده است.
تاریخ انتشار: ۶ آبان ۱۴۰۳
مدت مطالعه: حدود ۱۰ دقیقه
در پی وقوع یک بحرانِ همه‌گیر، مانند وقتی مساله‌ی جنگ در رسانه‌ها و در گفت‌وگوهای روزمره زیاد به گوش می‌خورد و به گوش بچه‌ها هم می‌رسد، معلمان اغلب با چالش بزرگِ مدیریت اضطراب دانش‌آموزان و پیامدهای آن مواجه می‌شوند. معلمان می‌توانند با استفاده از راهکارهای این مجموعه به بچه‌ها در شناسایی و پردازش احساسات‌شان کمک کنند و احساس امنیت را به آنها بازگردانند.
- احساسات خود را بررسی کنید. اول از همه شما باید آرام و مسلط باشید. پس مدتی را صرف نگاه کردن به احساسات خودتان کنید؛ از اخبار و شبکه‌های اجتماعی فاصله بگیرید، کاری که معمولا برای آرام شدن و پردازش احساسات خود انجام می‌دهید را انجام دهید مثلا با دوستی گفت‌وگو کنید، در دفتر یادداشت‌تان بنویسید، یا ورزش کنید. برای اولین مواجهه با بچه‌ها باید آرامش و اعتمادبه‌نفس خوبی داشته باشید؛ این بهترین حمایت است.
- فضایی امن برای ابراز احساسات فراهم کنید. دانش‌آموزان به شما نگاه می‌کنند تا دریابند آیا ابراز احساسات انسانی مجاز است یا باید احساسات خود را سرکوب کنند. به آنها فرصتی بدهید تا درباره‌ی افکار و ایده‌هایی که دارند، صحبت کنند. آنها را تشویق کنید تا نگرانی‌های خود را بیان کنند و سوال‌هایشان را بپرسند. این صحبت‌ها را ساده و قابل فهم نگه دارید. برای کودکانِ کوچک‌تر نقاشی یا بازی راه‌های بهتری برای ابراز احساسات‌اند.
- به بچه‌ها اطمینان دهید همه‌ی احساسات معتبرند. کودکان، به‌ویژه پسربچه‌ها و پسران نوجوان معمولا از بیان این‌که ترسیده یا مضطرب‌اند احساس شرم می‌کنند. تاکید کنید که همه در شرایطی بسیار غیرعادی هستید و همه‌ی انواع احساسات عادی و انسانی‌ست. احتمال این‌که کودکان و نوجوانان اضطراب یا غم خود را به شکل رفتارهای تخریبی یا خشم و خشونت نشان دهند زیاد است، به آنها کمک کنید احساسات‌شان را تفکیک کنند. برای این کار می‌توانید از پوسترهایی حاوی فهرستی از احساسات استفاده کنید.
- درباره‌ی موضوع بحث نکنید. در طول گفت‌وگو به خاطر داشته باشید که هدف فقط و فقط تخلیه‌ی عاطفی و هیجانی و بازگرداندن احساس امنیت عاطفی به بچه‌هاست. بنابراین وارد بحث درباره‌ی درست و غلط یا این‌که حق با کدام‌یک از طرفین مخاصمه است نشوید. هرچند ممکن است این بحث‌ها مهم به نظر برسند اما بار عاطفی سنگینی به کلاس تحمیل می‌کنند. برای اطمینان از سلامت گفت‌وگوها و متمرکز ماندن روی هدف اصلی پیشنهاد می‌شود پیش از آغاز بحث مجموعه‌ی کوچکی از قواعد را به اطلاع بچه‌ها برسانید. مثلا این‌که فقط روی احساسات شخصی‌مان متمرکز می‌مانیم و درباره‌ی اعتقاد و باورهایمان و همین‌طور اخباری که شنیده‌ایم حرف نمی‌زنیم.
- گفت‌وگو را با سؤال شروع کنید و از بچه‌ها بخواهید توضیح دهند دقیقا چه چیزهایی نگران‌شان می‌کند. این سؤال به شما نشان خواهد داد چه بخش‌هایی از اطلاعات بچه‌ها نادرست یا از منابع نامعتبر است و امکان ادامه‌ی گفت‌وگو درباره‌ی اهمیت اعتبار منابع (متناسب با سن دانش‌آموزان) مهیا می‌شود. به اهمیت تفاوت میان شواهد و داده‌های معتبر با شایعات و حرف‌های نامعتبر اشاره کنید و از آنها بخواهید هر گاه اطلاعاتی به گوش‌شان خورد که خیلی نگران‌شان کرد حتما با شما یا والدین‌شان مطرح کنند تا از درستی آن مطمئن شوند.
- تمرین تنفس آگاهانه. گفت‌وگو را با تمرین تنفسِ آگاهانه برای کنترل احساسات به پایان ببرید. از دانش‌آموزان بخواهید به شما نگاه کنند و با علامت‌هایی که به آنها می‌دهید نفس بکشند؛ وقتی کف دستان شما رو به بالا نشانه‌ی دَم، کف دست‌ها به بیرون نشانه‌ی نگه‌داشتنِ نفس و کف دست‌ها رو به پایین نشانه‌ی بازدم. این تمرین شامل حداکثر پنج تنفسِ کامل است و کل فرایند حدود ۴۰ ثانیه طول می‌کشد. تنفس آگاهانه یکی از تکنیک‌های مدیریت احساسات و آرامش ذهنی‌ست. به بچه‌ها یادآوری کنید هر وقت مضطرب شدند می‌توانند با استفاده از این تکنیک به خودشان کمک کنند.
- به برنامه‌ی روزمره کلاس برگردید. بازگشت به روتین یکی از روش‌های اطمینان دادن به بچه‌هاست. برنامه‌های پیشِ رو را از قبل به بچه‌ها بگویید و اگر قرار است تغییری در روتین پیش بیاید تا جایی که می‌توانید و ممکن است به آنها اطلاع دهید. هرچه از ناگهانی بودن رویدادها در مدرسه کم کنید، احساس اطمینان و امنیت در بچه‌ها بیشتر می‌شود.
- به رفتارهای بچه‌ها حین گفت‌وگوها توجه کنید. بعضی‌ها ساکت‌اند، بعضی‌ها رفتارهای غلوآمیزی نشان می‌دهند، بعضی‌ها با همیشه‌شان متفاوت‌اند. حواس‌تان به این تفاوت‌ها باشد و اگر هر کدام از بچه‌ها به کمک ویژه یا گفت‌وگوی خصوصی با خودتان، مشاور مدرسه یا روان‌شناس خارج از مدرسه نیاز داشت به والدین اطلاع دهید. شاید در مواردی لازم باشد به خانواده‌ها درباره‌ی مدیریت اخبار و شبکه‌های اجتماعی و گفت‌وگو درباره‌ی وقایع در خانه و اثر آنها روی فرزندشان هشدار دهید.
منابع:
Teaching on the day after a crisis
Tips for Communicating with Students During an Emergency