پنج ویژگی یک بازی‌ لذت‌بخش و اثرگذار

مرجع: naeyc

نویسندگان: Marcia L. Nell و Walter F. Drew

تاریخ انتشار: ۱۳ مرداد ۱۳۹۵

مدت مطالعه:‌ حدود ۳ دقیقه

یک بازی واقعی چه ویژگی‌هایی دارد؟ چه‌طور می‌شود فرصت یک تجربه‌ی سرگرم‌کننده و لذت‌بخش و در عین حال هدفمند، معنادار و آموزنده را برای بچه‌ها فراهم کرد؟ جواب این سؤال‌ها را در این پنج  ویژگی جست‌وجو کنید:

۱- بچه‌ها خودشان تصمیم می‌گیرند

وقتی کودک تصمیم می‌گیرد چه‌طور بازی کند، دارد آزادی تصمیم‌گیری و اختیار را تجربه می‌کند و ارتباط میان انتخاب‌ها و نتایج‌شان را تجربه می‌کند. وقتی حین نقاشی یا بازی به‌جای او رنگی را انتخاب می‌کنید یا با گفتن جمله‌هایی مثل «نه، این فقط یک جعبه‌ی خالی‌ است، ماشین نیست» علاوه بر تخیل، مهارت تصمیم‌گیری او را هم محدود می‌کنید. به جای خریدن ماشین یا عروسک، اسباب‌بازی‌ها یا وسایلی تهیه کنید که کودک با استفاده از آن‌ها بتواند ماشین یا عروسک خودش را خلق کند، مثل بلوک‌های چوبی، لگو، یا حتی مجموعه‌ای از روبان‌های رنگی.

۲- پای جایزه و انگیزه‌های بیرونی در میان نیست

یک بازی واقعی و لذت‌بخش به جایزه و انگیزه‌های بیرونی نیاز ندارد، همه چیز از میل ذاتی کودک به کشف دنیای پیرامونش آغاز می‌شود. همین میل و انگیزه‌ی درونی سبب یادگیری مهارت تنظیم تمایلات و احساسات بچه‌ها می‌شود. آن‌ها در جریان بازی با هم‌سالان‌شان به اهمیت همکاری و رضایت گروهی پی می‌برند و خودداری و تنظیم خواسته‌های فردی با خواسته‌های گروهی را یاد می‌گیرند.

۳- بچه‌ها در بازی غرق می‌شوند

بچه‌ها حین یک بازی واقعی، بازیگوشی نمی‌کنند، به‌تمامی در بازی غرق می‌شوند تا جایی که دیگر درکی از زمان و آنچه در دنیای پیرامون‌شان می‌گذرد ندارند. در دنیای بازی‌های کودکانه‌ی آن‌ها واقعیت برای مدتی به حالت تعلیق در می‌آید به همین دلیل بزرگترها باید محیطی امن و آماده برای تجربه‌های جدید، ایده‌های نو و کشف قوانین طبیعت فراهم کنند. هرچند آن‌ها در بازی‌شان غرق می‌شوند اما همچنان تفاوت میان واقعیت و فانتزی را درک می‌کنند، پس نگران خیال‌پردازی‌هایشان نباشید.

۴- خودجوش است

یک بازی دلچسب و واقعی، دستور و برنامه و سناریو ندارد؛ همه چیز در آن خودجوش است و در لحظه اتفاق می‌افتد و کودک می‌تواند در لحظه همه چیز را تغییر دهد، تصمیم‌های تازه بگیرد و اسباب‌بازی‌ها و رنگ‌ها و خیال‌های تازه‌ای را وارد بازی کند. کودک در سایه‌ی همین ویژگی‌ است که قابلیت انعطاف در فکر و تصمیم و عمل را تجربه می‌کند و پرورش می‌دهد؛ مهارتی که برای زندگی او در سال‌های بعد حیاتی‌ است.

۵- لذت‌بخش است

لذت حیاتی‌ترین ویژگی یک بازی واقعی‌ و نتیجه‌ی مستقیم آن است. اگر عنصر لذت و خوشی از بازی حذف شود دیگر «بازی» نخواهد بود.